Պետրա. Վադի Մուսա, Հորդանան

Պետրա ` Նաբաթական թագավորության մայրաքաղաք, Իսավի որդիների գլխավոր բնակավայր: Քաղաքը գտնվում է ժամանակակից Հորդանանի տարածքում, ծովի  մակարդակից 900մ բարձրության  վրա  և  660մ` շրջակա միջավայրի` Արաբական  դաշտավայրի  համեմատ, Սիկ  կիրճի  մոտ: Մուտքը դեպի ձոր իրականանում է կիրճի միջոցով` տեղակայված հարավում և  հյուսիսում, իսկ  արևմուտքում և  արևելքում ժայռը  կտրուկ կոտրված է` ստեղծելով 60 մետր  բարձրությամբ  պատ: Պետրան  տեղակայված է եղել երկու կարևորագույն հնագույն առևտրական ուղիների խաչմերուկում. մեկը կապել է Կարմիր ծովը  Դամասկոսին, մյուսը Պարսից ծոցը Գազային`  Միջերկրական ծովի ափին:  Շաբաթներ տևած քարավաններով ուղևորությունը Պարսից ծոցից  ստիպում էր  մարդկանց քաջաբար տանել Արաբական  անապատւմ հանդիպած դժվարությունները  մինչև չէին հասնում  բաղձալի  Պետրա տանող Սիկ կիրճի զովությանը:  Այնտեղ ճանապարհորդները  գտնում  էին սնունդ, կացարան և սառը ,կենարար  ջուր:

Պետրայում անձրևի տեղումները տարեկան կազմում էր ընդամենը 15սմ:  Որպեսզի ջուր ստանան, տեղաբնակները փորում էին ջրանցքներ և ջրամբարներ հենց ժայռերում:  Ժամանակի  ընթացքում անձրևի  գրեթե  յուրաքանչյուր կաթիլ Պետրայում և նրա  շրջակայքում հավաքվեց և պահպանվեց: Շնորհիվ ջրի, որը Պետրայի բնակիչները վարպետորեն պահպանեցին, նրանք կարողացան աճեցնել բանջարեղեն և բազմացնել ուղտեր: Բացի  այդ նրանք կարողացան կառուցել քաղաք` առևտրի կենտրոն: Մինչ այսօր Սիկ կիրճի  երկարությամբ ձգվող քարե ջրամբարով հոսում է ջուրը:

Հարյուրավոր տարիներ առևտուրը Պետրային բերել է մեծ հարստություն: Բայց երբ հռոմեացիները բացեցին ծովային ուղիները Արևելքում,  ցամաքային  առևտուրը  գրեթե դադարեց, և Պետրան աստիճանաբար դատարկվեց` կորչելով ավազների մեջ: Պետրայի շատ կառույցներ շարունակում էին կանգուն մնալ   տարբեր ժամանակներում և  տարբեր տերերի  օրոք, որոնց թվում էին նաբաթեացիները (մ.թ.ա. 106-2թթ. ), հռոմեացիները (մ.թ.ա. 395 -106 թթ.), բյուզանդացիները և  արաբները: Մ. թ.  XII դարում դրանք պատկանել են խաչակիրներին: Նոր ժամանակներում եվրոպացիներից առաջինը, ով տեսել և նկարագրել է Պետրան, շվեյցարիացի Յոհան Լյուդվիգ Բուրկհարդն է:

Պետրա անունը թարգմանաբար նշանակում է ժայռ, կապված քարե շինությունների հետ: Պետրայի  տարածքը  զբաղեցնում է ահռելի հրապարակ, որի կենտրոնում լավ պահպանվել են բազում շինությունների ավերակները:

Մեր օրերում տարեկան ավելի քան կես միլիոն զբոսաշրջիկներ  այցելում են Հորդանան, որպեսզի տեսնեն Պետրան, որի կառուցվածքն արդեն իսկ  վկայում է նրա փառավոր անցյալի մասին: Երբ զբոսաշրջիկները անցնում են Սիկ կիրճի երկայնքով, թեքվելով հակառակ ուղղությամբ,  նրանց առջև բացվում է Գանձարանը իր վեհաշուք ճակատով:  Դա առաջին դարի համեմատաբար  լավ  պահպանված կառույցներից մեկն է: Կառույցը պսակված է հսկա քարե սափորով, որում, ենթադրաբար,  պահվել է ոսկի և թանկարժեք քարեր: Կիրճը աստիճանաբար ընդարձակվում է և  զբոսաշրջիկները  հայտնվում են իրական ամֆիթատրոնում, որի ավազե պատերի մեջ կան բազում քարանձավներ: Բայց գլխավորը, որ աչքի է զարնում, ժայռերի մեջ փորված գերեզմաններն են: Սյուները և ամֆիթատրոնը վկայում են առաջին և երկրորդ դարերում հռոմեացիների  ներկայությունը այնտեղ:

 

You might also like