Քարանձավային Վարձիա քաղաքը զարմանահրաշ է: Գտնվելով Վրաստանում՝ Արևելյան Եվրոպայի եւ Արևմտյան Ասիայի սահմանին, այն ունի 800-ամյա պատմություն:
1185 թվականին Վրաստանի գահին բազմած էր Թամարա թագուհին: Նա երկրի առաջին կառավարչուհին էր և դա անսովոր երևույթ էր 12-րդ դարի Եվրոպայի համար:
Մոնղոլական կայսրությունը գնալով ընդլայնվում էր, և փոքրիկ Վրաստանը գտնվում էր մշտական սպառնալիքի տակ:
Ընտրվեց Ասպինձա քաղաքը և հարևան Էրուշելի լեռան տակ սկսվեց շինարարությունը:
Երբ սկսվեց շինարարությունը, Թամարա թագուհին (ում պատկերը կարելի է տեսնել վանքի ներսի որմնանկարների վրա) դեռևս 25 տարեկան էր և ընդամենը 1 տարի էր գահին:
Այս թագուհի-մարտիկին մինչ այսօր վրացիները հիշում և սիրում են:
Վարձիայի շինարարությունը հիմա էլ կլիներ մեծամասշտաբ, բայց այն ժամանակվա համար այն հսկայական նախագիծ էր, որի խթանիչ ուժը քրիստոնեական հավատն էր:
Ընդհանուր առմամաբ կառուցվել է 13 մակարդակ՝ բնական քարանձավներով, որոնք ընդլայնվել են, որպեսզի այնտեղ տեղավորվեն 6000 վարդապետներ և փախստականներ:
Վանքի դրսի կողմից լեռնային հողը շատ բերրի է:
Քաղաքը կարողացավ խուսափել մոնղոլների ներխուժումից: Սակայն 1283 թվականի երկրաշարժի ժամանակ այն գրեթե ամբողջությամբ ավերվեց: